İsrail 13 Haziran 2025 tarihinde İran’a karşı büyük bir askeri harekât başlatarak nükleer tesisleri, askeri alanları ve kilit isimleri vurdu. İran’ın nükleer ve askeri kapasitesini ortadan kaldırmak için 200’den fazla uçak 100 hedefe 330 mühimmat gönderdi. Yükselen Aslan Operasyonu olarak adlandırılan harekât, İsrail’in ciddi bir tehdit olarak gördüğü İran’ı ortadan kaldırmayı amaçlıyor. İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, “Bu operasyon, bu tehdidi ortadan kaldırmak için ne kadar gün gerekiyorsa o kadar devam edecek” açıklamasında bulundu. Saldırılar bölgesel çatışmaları yoğunlaştırdı, ABD-İran nükleer görüşmelerini sekteye uğrattı ve Tahran’dan güçlü misilleme vaatlerini ortaya çıkardı.

İran’ın Nükleer ve Askeri Tesislerinin Vurulması

İsrail’in hava saldırıları İran’ın birincil uranyum zenginleştirme tesisi olan Natanz’ı hedef aldı ve nükleer programı için kritik öneme sahip yeraltı santrifüj salonlarını yıktı. İsrail Savunma Kuvvetleri “Natanz… askeri düzeyde zenginleştirme için gerekli altyapıyı içeriyor” açıklamasında bulundu. Saldırılarda ayrıca balistik füze üretim tesisleri, hava savunma sistemleri ve özellikle Bid Kaneh’deki komuta merkezleri de vuruldu. IDF, “Düzinelerce fırlatma rampası, karadan karaya füze depolama alanları ve ilave askeri tesisler imha edildi” açıklamasında bulundu. Bu eylemler İran’ın askeri olarak karşılık verme ve nükleer hedeflerini ilerletme kapasitesini zayıflatmayı amaçlıyordu.

İran’ın Üst Düzey Liderlerini Öldürmek

İsrail’in harekâtı İran’ın üst düzey askeri ve bilimsel liderlerine suikast düzenleyerek ülkenin komuta ve kontrol sistemlerini bozdu. Saldırılarda Muhammed Bagheri, Hossein Salami, Gholam Ali Rashid ve Ali Shamkhani gibi önemli askeri ve danışma figürleri öldürüldü. İsmi açıklanmayan bir İsrailli yetkili, “Emri verecek kimsenin olmaması İran’ın ani tepkisini etkisiz hale getirdi” açıklamasını yaptı. Mohammad Mehdi Tehranchi ve Fereydoun Abbasi-Davani gibi nükleer bilimciler de İran’ın nükleer uzmanlık gelişimini durdurmayı amaçlayan saldırıda hayatlarını kaybetti. İran’ın 100 insansız hava aracıyla verdiği sınırlı karşılık, bu hedefli cinayetlerin yol açtığı kaosu gözler önüne serdi.

ABD’nin Müdahalesi ve Stratejik Belirsizlik

Amerika Birleşik Devletleri saldırılara doğrudan katıldığını reddederek sadece İsrail’den önceden bildirim aldığını iddia etti. Dışişleri Bakanı Marco Rubio, “İran’a yönelik saldırılara dahil değiliz ve en büyük önceliğimiz bölgedeki Amerikan güçlerini korumaktır” dedi. Ancak ismi açıklanmayan İsrailli bir yetkili “ABD’den açık bir yeşil ışık aldık” diyerek perde arkasındaki koordinasyona işaret etti. ABD Başkanı Donald Trump da bunu doğruladı: “Uyarı mı? Öyleydi, neler olduğunu biliyoruz.” Bu çelişkili mesajlar, diplomatik mesafeyi korurken İsrail’i destekleyen bir ABD stratejisini ortaya koymaktadır.

Trump’ın Nükleer Anlaşma Baskısı

Trump saldırıları İran’ı kısıtlayıcı bir nükleer anlaşmayı kabul etmeye zorlamak için bir araç olarak görüyor. “Belki şimdi ciddi bir şekilde müzakere ederler… Bir anlaşma yapmaları gerekirdi” dedi. ABD müzakere pozisyonunu değiştirerek İsrail’in duruşunu yansıtacak şekilde sıfır uranyum zenginleştirme talep etti. Trump, “İran hiçbir şey kalmadan önce bir anlaşma yapmalı” çağrısında bulundu. İran hükümeti, “Dünya İran’ın zenginleştirme hakkı, nükleer teknoloji ve füze gücü konusundaki ısrarını şimdi daha iyi anlıyor” diyerek meydan okurcasına karşılık verdi ve uzlaşmayı reddetti.

İran’ın Misillemesi ve Bölgesel Tehlikeler

İran’ın 100 insansız hava aracı fırlatarak yaptığı ilk misilleme, bozulan liderliğini açığa vurdu ancak daha fazla tırmanma ihtimalini de göz ardı etmedi. İranlı liderler “İran intikam alacak ve İsrail ağır bir bedel ödeyecek” diye yemin etti. Iraklı Şii lider Mukteda El Sadr ise “Saldırganlığın devam etmesi tüm bölgenin geleceğini tehdit edecektir” uyarısında bulundu. İran, Ben Gurion Havaalanı gibi İsrail altyapısını hedef alan füze saldırıları ya da gizli operasyonlar düzenleyebilir. Körfez ülkelerinin ABD-İsrail ittifakını desteklemesi halinde çatışma genişleyerek bölgedeki petrol tesislerini ve istikrarı tehlikeye atabilir.

Ekonomik Sonuçlar

Grevler küresel ekonomide aksamalara yol açarken, petrol fiyatları yüzde 13 artışla varil başına 78 dolara kadar yükseldi ve 74 dolara geriledi. İran, Irak ve İsrail hava sahalarını kapatarak bölgesel seyahat ve ticaret operasyonlarını durdurdu.

Mossad’ın Gizli Operasyonları

İsrail Mossad’ı hava saldırılarını desteklemek için İran içinde hava savunma sistemlerini ve füze rampalarını sabote eden gizli görevler yürüttü. İsrailli bir istihbarat yetkilisi şu açıklamayı yaptı: “İnsansız hava araçları aktif hale getirildi ve karadan karaya füze rampalarına doğru fırlatıldı… balistik füzeler fırlatılamadan imha edildi.” Mossad’ın aralarında İranlı ajanların da bulunduğu ağı, aylar öncesinden İran’a insansız hava araçları ve silah kaçırmıştı. Bu operasyonlar saldırılar sırasında İsrail’in hava hâkimiyetini güvence altına alarak İran’ın ani karşı saldırılarını sınırlandırdı. Mossad’ın kapsamlı sızma faaliyetleri İsrail’in bölgedeki istihbarat üstünlüğünün altını çiziyor.

Orta Doğu’da İstikrarın Bozulması

İsrail’in saldırıları İran’ın nükleer ve askeri altyapısına önemli zararlar verdi, kilit liderleri ve bilim adamlarını öldürdü. Saldırılar İran’ın hızlı karşılık verme kabiliyetini sekteye uğrattı, ancak Tahran’ın misilleme vaatleri daha fazla çatışma potansiyeline işaret ediyor. ABD’nin muğlak rolü -İsrail’i desteklerken müdahil olmayı reddetmesi- İran ile nükleer müzakereleri rayından çıkardı. Ekonomik aksaklıklar ve Gazze’deki krizin bir kenara itilmesi bölgedeki zorlukları daha da arttırıyor. İsrail, İran ve müttefikleri arasındaki gerilimler daha geniş çaplı istikrarsızlık tehdidi oluştururken Orta Doğu belirsiz bir gelecekle karşı karşıya.