Trump’ın Gümrük Savaşı: Yüksek Maliyetler, Belirsiz Stratejiler

Beyaz Saray, Çin’le olan ticaret açığını kapatma hedefiyle agresif bir gümrük vergisi hamlesi başlattı. Nisan ayında Çin mallarına uygulanan ortalama vergi oranı %20’ye ulaştı, Mayıs itibarıyla bu oran %124’e fırladı. 2025’ten itibaren bazı Çin ürünlerine %245’e varan oranlarda vergi uygulanıyor. Bu durum ithalatçılar için ciddi bir maliyet anlamına geliyor. Konuya yakın bir kaynak, “Vergiler o kadar arttı ki ticaretin tamamen durması an meselesi,” yorumunu yaptı. Şirketler öngörülemez bir iklimde yön bulmaya çalışırken, Amerikan firmalarının operasyonel giderleri hızla yükseliyor.

Çin’in Elindeki Hazine Bonoları, ABD’ye Sessiz Bir Baskı Unsuru

Çin’in elinde, Amerikan GSYİH’sinin yaklaşık %4’üne denk gelen miktarda ABD Hazine tahvili bulunuyor. Bu da Pekin’e sessiz ama etkili bir ekonomik koz sağlıyor. Nisan’da vergi haberleri yayılırken tahvil getirileri fırladı, konut kredisi faizleri ülke genelinde yükseldi. Bazı analistler, yabancı yatırımcıların tahvilleri elden çıkardığını ve bunun piyasada panik yarattığını belirtiyor. Bir uzmana göre, “Çin henüz düğmeye bile basmadı ama herkes onlardan şüpheleniyor; bu bile ABD piyasasını zor durumda bırakıyor.” Henüz somut bir hamle yapılmamış olsa da, ihtimalin kendisi finansal güveni sarsmaya yetti.

Nadir Elementlerde Çin Bağımlılığı: Stratejik Bir Açık

Pekin, savunma, yenilenebilir enerji ve imalat gibi kritik alanlarda kullanılan nadir toprak elementlerinin küresel arzının yaklaşık %60’ını kontrol ediyor. Galyum, germanyum ve antimon gibi elementler Çin’in ihracat kontrollerine tabi. Bu da daha geniş kapsamlı bir kısıtlama döneminin habercisi olabilir. ABD’nin bu maddelere olan bağımlılığı, savunma sektöründen temiz enerjiye kadar birçok alanı kırılgan hale getiriyor. Alternatif kaynaklar bulmak ise yıllar sürecek yatırımlar gerektiriyor. Bir politika uzmanı bu durumu şöyle özetliyor: “Amerika bu alanda fazlasıyla açıkta kalmış durumda.”

Limanlar Tıkanıyor, Tedarik Zinciri Zorlanıyor

Yüksek gümrük vergileri, ABD limanlarında taşımacılık faaliyetlerini yavaşlatmış durumda. Bu da ülke çapında zincirleme bir etki yaratıyor. İthalatçılar teslimatlarını erteleyip depolama maliyetlerinin artmasını göze alıyor. Pek çok şirket tedarik hatlarını Güneydoğu Asya ve Avrupa’ya yönlendirse de bu bölgelerdeki ticaret kuralları hâlâ belirsiz. Çin dışındaki her alternatif, en azından kısa vadede daha az sorunlu görünüyor. Artan bürokrasi ve gümrük yükü ise devlet kurumlarının bu sürece artık yetişemediğini ortaya koyuyor.

Çin, ABD’li Şirketlere Nokta Atışı Baskı Uyguluyor

Pekin, devlet kontrolündeki enerji ve havayolu şirketlerine ABD’den doğal gaz ve Boeing uçakları gibi ürünleri satın almamaları talimatını verdi. Çin yönetimi, “güvenilmez şirketler” listesine yeni Amerikan firmalarını ekleyerek ülkede iş yapmalarını daha da zorlaştırıyor. Tesla gibi Çin’e hem üretim hem pazar açısından bağlı firmalar için bu ciddi bir risk anlamına geliyor. Analistler, Pekin’in adım adım ilerlediğini, böylece baskıyı kontrollü artırabildiğini söylüyor. Bir yorumcu, “Çin isterse Tesla’ya ciddi zarar verebilir,” uyarısında bulunuyor.

Tarımda Yine Aynı Senaryo: Çiftçilerin Kâbusu Geri Mi Dönüyor?

Özellikle Ortabatı eyaletlerindeki soya fasulyesi üreticileri, Çin’e ihracatın geleceği konusunda yeniden kaygılı. 2018’deki ticaret savaşı sırasında pazar payı Brezilya’ya kaptırılmıştı ve bu kaybı telafi etmek yıllar almıştı. Şimdi benzer bir kaybın kapıda olduğu konuşuluyor. Bir sektör temsilcisi, “Çiftçiler daha yeni ilişkileri toparlamışken, yeniden darbe almaları muhtemel,” diyor. Kırsal bölgelerdeki bu ekonomik daralma, genellikle ticaret savaşlarını destekleyen seçmen tabanında bile rahatsızlık yaratıyor.

Dünya ABD’den Uzaklaşıyor, Çin’e Yaklaşıyor

Yeni gümrük vergileri, birçok ülkeyi ABD ile ekonomik ilişkilerini yeniden gözden geçirmeye zorluyor. Avrupa Birliği, ABD’nin adımlarından zarar görmemek için Pekin’le yakınlaşma sinyalleri veriyor. Bir analist, “Doların küresel gücü, sevgiden değil mecburiyetten kaynaklanıyor,” yorumunu yapıyor. Amerika’nın sertleşen ticaret politikası, daha önce iyi niyete dayalı ilişkileri zora sokuyor. Gümrük savaşları gücü göstermekten çok, ABD’nin güvenilir müttefik eksikliğini gözler önüne seriyor.

Xi Jinping’den Bölgesel Hamleler

Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, vergi kararlarının hemen ardından Vietnam, Kamboçya ve Malezya’yı ziyaret ederek, ABD’ye karşı bölgesel işbirliği mesajı verdi. Ticaret savaşını “tek taraflı zorbalık” olarak tanımlayan Xi, komşu ülkeleri ortak tepki vermeye çağırdı. Çin, ABD’den enerji ve havacılık ürünleri alımını erteleyerek sözünü eyleme dönüştürdü. ABD’ye destek veren ülkeler, Çin’de yatırım ve ticaret konusunda kısıtlamalarla karşılaşabilir. Bu yavaş ama planlı diplomasi, Pekin’in yeni ticaret rotaları ve ittifaklar kurma stratejisini güçlendiriyor.

Üretim Üssü Erimeye Devam Ediyor

Amerikan şirketleri, yıllardır ucuz iş gücü ve esnek çevre kuralları nedeniyle Çin’de üretim yapıyordu. Tüketiciler de bu ucuz ürünlere rağbet gösterdi. Bir analist, “Apple tüm iPhone’larını Çin’de üretemeseydi, bu kadar kârlı olamazdı,” diyor. Şimdi şirketler, üretimi ülkeye taşıma yönündeki siyasi baskıyla, lojistik engeller arasında sıkışmış durumda. Sonuç: Kazananı az, yarattığı zarar çok olan bir ticaret savaşı.Politikalar Hızlı, Kapasite Yetersiz

ABD Gümrük ve Sınır Koruma Birimi, ticaret savaşının yükünü yetersiz personel ve altyapıyla omuzlamaya çalışıyor. Limanlarda gecikmeler, bürokratik tıkanıklıklar ve artan iş yükü kurumları zorluyor. Bir lojistik uzmanı soruyor: “Eldeki kaynaklarla bu iş nasıl başarılacak?” Yeni direktiflerin hızı, mevcut kapasitenin çok üzerinde. Denetim ve uygulama altyapısına yatırım yapılmadığı sürece, politika üretimi uygulamadan çok daha hızlı ilerlemeye devam edecek.

Kaynak: https://www.thoughtsmash.com/2025/05/06/china-breaks-trumps-tariff-strategy-apart/